Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera jest, obok imprez organizowanych w Krakowie i Wrocławiu, jednym z największych tego typu wydarzeń na świecie.
Inicjatorką i twórczynią warszawskiego festiwalu jest Dyrektor Generalna Fundacji Shalom Gołda Tencer – aktorka, scenarzystka, reżyser i wicedyrektorka w Teatrze Żydowskim im. Estery Racheli i Idy Kamińskich w Warszawie.
Festiwal jest adresowany do tych, którym bliski jest świat Isaaca Bashevisa Singera, znakomitego żydowskiego pisarza polskiego pochodzenia, którego międzynarodowa kariera została uwieńczona dwiema nagrodami National Book Awards oraz literacką nagrodą Nobla. Przez całe życie Singer był duchowo związany z Warszawą i niejednokrotnie opisywał ją w swoich utworach.
Na ulicę Próżną przychodzi bardzo wiele osób, które pamiętają przedwojenną Warszawę, swoich sąsiadów, sklepikarzy, rzemieślników oraz zwykłych przechodniów. Program jest co roku bardzo zróżnicowany, chodzi o to, aby trafiał do wszystkich, także do dzieci. Organizatorzy w ciągu kilku dni przedstawiają całe bogactwo kultury żydowskiej poprzez różne środki wyrazu: teatr, film, taniec, spotkania literackie, język jidysz, sesje naukowe, sztuki wizualne, muzykę i wystawy z udziałem najwybitniejszych artystów z Polski, USA, Kanady, Izraela, Niemiec i innych krajów.
Wśród wykonawców, którzy wystąpili w poprzednich edycjach Festiwalu Warszawa Singera, należy wymienić takie gwiazdy, jak: Sława Przybylska, Justyna Steczkowska, Urszula Dudziak, Adam Makowicz, Leszek Możdżer, Mike Burstyn, Chava Alberstein, Ewa Bem, Maryla Rodowicz, Edyta Geppert, Zakopower, Zbigniew Zamachowski, Lea Koenig, Chór Wielkiej Synagogi z Jerozolimy, Socalled, Klezmatics.
W tym roku przez tydzień, w dniach od 27 sierpnia do 4 września, warszawiacy będą mogli obcować z kulturą żydowską. Festiwal uświetni m.in. występ niezwykłej orkiestry The Ger Mandolin Orchestra z San Francisco, będącej rekonstrukcją przedwojennej orkiestry mandolinistów z Góry Kalwarii, koncert światowej sławy kantora Josepha Malovanego (USA) z Chórem Synagogi pod Białym Bocianem, koncert Orkiestry Filharmonii Opolskiej. W organizację festiwalu włączy się po raz pierwszy prawobrzeżna Warszawa – w klubach zagrają młodzi awangardowi artyści inspirujący się kulturą żydowską, w praskich klubokawiarniach pojawi się kuchnia żydowska, a dzieci wspólnie z rodzicami będą mogły wziąć udział w podwórkowych zabawach.
Festiwal zainauguruje premierowy spektakl na podstawie „Szatana w Goraju” I.B. Singera, w reżyserii Michała Zadary, jak również niezwykły koncert zespołu klezmerskiego Groove Headz z Austrii – „Wisła szepcze po żydowsku” – na barce „Herbatnik” w Porcie Czerniakowskim.
Tradycją festiwalu są występy wybitnych artystów polskich, którzy czerpią inspiracje z muzyki żydowskiej. Podczas tegorocznej edycji po repertuar żydowski sięgnie Anna Maria Jopek, która wystąpi gościnnie z zespołem klezmerskim Kroke w Teatrze Żydowskim. Wśród muzycznych projektów festiwalu na szczególną uwagę zasługuje spektakl klezmerski „The Night in The Old Marketplace”, będący połączeniem niepowtarzalnej muzyki z awangardową wizualizacją. Twórca przedstawienia Frank London to wybitny nowojorski trębacz, dyrygent i kompozytor, zdobywca nagrody Grammy w kategorii Contemporary World Music za album „Wonder Wheel”. Towarzyszyć mu będą znakomitości międzynarodowej sceny klezmerskiej, m.in. Aaron Alexander i Lorin Sklamberg. Koncerty odbędą się w Warszawie i w Górze Kalwarii.
Wydarzeniem artystycznym festiwalu będzie uroczysty koncert „Stempeniu” do muzyki Dova Seltzera w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Opolskiej z narracją Zbigniewa Zamachowskiego. Wśród artystów zobaczymy Michała Hochmana, Karstena Troyke wraz z Trio Scho z Ukrainy, Teatr Żydowski z Bukaresztu, Raphaela Rogińskiego, Sisters of Sheynville oraz Lenkę Lichtenberg z Kanady, Mendy Cahana z Izraela czy Christiana Dawida z Niemiec.
Na ulicy Próżnej oraz placu Grzybowskim po raz kolejny pojawią się żydowskie kawiarnie oraz winiarnie. Jak co roku otwarty zostanie Klub Miłośników Kultury Żydowskiej, w którym będzie można wziąć udział w spotkaniach z artystami i pisarzami czy w warsztatach języka jidysz. Tradycyjnie w piątkowy wieczór na stołach rozstawionych na placu Grzybowskim zapłoną świece, a Gołda Tencer zaprosi warszawiaków do wspólnego świętowania wieczoru szabasowego.
Głównym patronem festiwalu jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
GRZEGORZ SMOKTUNOWICZ
