Rozłożenie szyn o prześwicie mniejszym niż określany jako normalny, czyli 1435 mm, nazwana jest potocznie koleją wąskotorową. Kolej ta, cechuje się mniejszą zdolnością przewozową od kolei normalnotorowej.
Jednak można na niej stosować większe pochylenia i łuki o mniejszym promieniu, dzięki czemu jest nawet kilkakrotnie tańsza w budowie. Skarżyskie Towarzystwo Historyczne, postanowiło wybrać się Iłży, aby tam zobaczyć jak funkcjonuje kolej wąskotorowa.
Początkowo…
Koleje wąskotorowe, początkowo niemal wszędzie, obsługiwane były prze konie. Rozpowszechniły się w przemyśle wydobywczym, hutnictwie i leśnictwie. Od połowy XIX wieku w naszym kraju, a szczególnie w obwodzie kolejnictwa kieleckiego zaznacza się zróżnicowanie funkcji kolei wąskotorowych w zależności od prześwitu kładzenia szyn.
W tym okresie następuje także częściowa unifikacja standardów. Od połowy XIX wieku, stosuje się powszechnie trakcję parową, od końca XIX wieku wprowadza się trakcję elektryczną, zaś od połowy XX wieku także spalinową.
Rozwój motoryzacji
Dynamiczny rozwój motoryzacji, w połowie XX wieku przyczynił się do upadku wielu kolei wąskotorowych, szczególnie na obszarach o łagodnych warunkach terenowych, gdzie rozwój sieci drogowej nie napotykał na większe trudności. W XXI stuleciu natomiast, największe znaczenie mają wąskotorówki o charakterze turystycznym i historycznym, wielką popularnością cieszą się koleje z zachowaną trakcją parową.
W pięknym miasteczku Iłża, członkowie wspomnianego Towarzystwa Historycznego, mieli okazję przejechać się koleją wąskotorową, aby przybliżyć sobie minione wieki i urokliwość tamtych czasów.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
